رمز ارز (Cryptocurrency) - ایران الکتریک شاپ

رمزارز، رمز پول یا ارز رمز نگاری شده؛ (محاوره ایران ارز دیجیتال، کریپتوکارنسی) به انگلیسی Cryptocurrency یکی از گونه‌های دارایی دیجیتال است که از فناوری رمزنگاری در طراحی آن استفاده شده و معمولاً به صورت نامتمرکز اداره می‌شود.

کریپتوکارنسی‌ها ماهیت فیزیکی ندارند و تنها در کامپیوترها تعریف می‌شوند. هیچ بانکی برای رمزارزها وجود ندارد تا سکه یا اسکناس آن را تولید کند.

به بیان دیگر، رمزارزها معمولاً به صورت غیر متمرکز کنترل می‌شوند (مثال: بیت کوین غیر متمرکز و ریپل متمرکز) و از این رو در بسیاری موارد مقابل نظام‌های بانکداری متمرکز قرار می‌گیرند. نامتمرکزسازی در رمزارزها از طریق فناوری زنجیره بستکی امکان‌پذیر شده‌است که خود گونه‌ای دفتر کل توزیع‌شده است. تاریخچه‌ی شکل‌گیری رمزارزها به دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی می‌رسد. نخستین رمزارز نامتمرکز بیت‌کوین است که در سال ۲۰۰۹ توسط شخص یا اشخاصی به نام مستعار یا حقیقی ساتوشی ناکاموتو ایجاد و عرضه شد. از آن زمان تاکنون رمزارزهای متعددی ایجاد شده‌اند که به آن‌ها آلت‌کوین یا آلتکوین به انگلیسی Altcoin مخفف عبارت alternative coin به معنی کوین‌های جایگزین می‌گویند.

تعریف ارز دیجیتال

رمزپایه یا رمزارز، گونه‌ای پول دیجیتال است که در آن تولید واحد پول و تأیید اصالت تراکنش پول با استفاده از الگوریتم‌های رمزگذاری کنترل می‌شود و معمولاً به‌طور نامتمرکز (بدون وابستگی به یک بانک مرکزی) کار می‌کند. با توجه به تعدد تعاریف و تغییرات در مصادیق رایج رمزارز این عبارت از نظر حقوقی دقت کافی ندارد.

در واقع، رمزارزها نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که از تکنیک‌های رمزنگاری برای تایید و حفظ امنیت معاملات در شبکه بهره می‌گیرند. رمزنگاری علاوه بر آن در تولید و مدیریت ایجاد این ارزها به کار می‌رود. بیت‌کوین و اتریوم دو نوع معروف از رمز ارزها هستند.

کیف پول رمز ارز

کیف پول رمزارز بر خلاف کیف پول الکترونیک آدرس‌ها یا کلید خصوصی و کلید عمومی یا کلید سید seed ، به معنای دانه زنجیر سیستم زنجیره بلوکی- بلاک چین، را نگهداری می‌کند. که با آن می‌توان رمز ارز را خرج کرد یا گرفت. خرج کردن با کلید عمومی، دریافت با کلید خصوصی است که با کلید خصوصی در لجر عمومی قابلیت نوشتن وجود دارد. راه‌های نگهداشتن کیف پول روی نرم‌افزار کامپیوتر یا برنامه موبایل به شکل دیجیتال، روی کیف پول به شکل سخت‌افزار، نگهداری آنلاین داخل صرافی اینترنتی رمز ارز است.

استفاده از کیف پول نرم‌افزاری بین کاربران رایج است چراکه کار با آن راحت‌تر است و استفاده از آن هزینه‌ای ندارد. کیف پول سخت‌افزاری امن‌ترین نوع کیف پول است. برای کاربرانی که دارایی رمزارز قابل توجهی دارند، استفاده از این کیف‌پول‌ها توصیه می‌شود. برای سایر کاربران با توجه به هزینه بالای کیف پول سخت‌افزاری، استفاده از نسخه نرم‌افزاری منطقی است.

مزایای رمز ارزها

به طور کل، رمزارزها این وعده را داده‌اند که انتقال وجوه مالی بین دو طرف را بدون وجود هیچ طرف سوم قابل اعتماد مانند بانک یا شرکت‌های کارت‌های اعتباری انجام دهند.

در مرکزیت فناوری ارز دیجیتال، استفاده از روش‌های رمز نگارانه وجود دارد. این رمزنگاری‌ها برای هر شخصی یک کلید خصوصی را تولید می‌کنند که در انجام تراکنش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از این کد رمزنگاری شده، نیاز انسان‌ها برای احراز هویت و ارائه اطلاعات شخصی خود را برطرف می‌نماید؛ و در نهایت از آن جایی که کنترل این نوع ارز در دست دولت‌ها نیست و همچنین هویت واقعی افراد نیز در هنگام استفاده از آن‌ها مشخص نیست، انتقال برون مرزی آن‌ها با انتقال درون مرزی شأن هیچ تفاوتی ندارد و به هیچ وجه با شرایط خاصی همراه نیست.

این انتقال‌ها توسط کلیدهای عمومی و خصوصی به‌علاوه‌ی سیستم‌های مشوقی مانند سیستم (اثبات کار – Proof of Work – PoW) و یا سیستم (تأییدیه بر مبنی سهام Proof of Stakes – PoS) مورد تأیید قرار می‌گیرند.

در سیستم‌های رمز ارزی مدرن، کیف پول یک شخص، یا آدرس حساب کاربری او، دارای یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی است که این کلید خصوصی تنها برای صاحب این حساب به‌نمایش گذاشته می‌شود.

انتقال وجوه مالی با حداقل هزینه‌های پردازش انجام می‌شود و به کاربران این اجازه را می‌دهد که از کارمزدهای بالایی که توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی جهت انجام Wire Transfers طلب می‌شوند دوری کنند.

معایب رمز ارزها

سیستم نیمه‌ناشناس طبیعت دنیای معاملات رمز ارزها می‌باشد که آن را به محیطی عالی برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی و فرارهای مالیاتی بدل می‌کند.

هرچند مدافعان رمز ارزها معمولاً به حریم شخصی خود و ناشناس ماندن‌شان بسیار اهمیت می‌دهند و این ویژگی ناشناس بودن را به‌مانند حفاظی مناسب برای فعّالان سیاسی و اجتماعی در کشورهایی با حکومت‌های سرکوبگر می‌دانند. برخی از رمز ارزها نیز امن‌تر از دیگر رمز ارزها می‌باشند.

مشکل دیگری که رمز ارزها با آن روبه‌رو هستند امکان هک شدن آن‌ها است. هکرها می‌توانند از طریق هک کیف پول یا تغییر قوانین پروتکل‌های شبکه، خسارات زیادی به استفاده کنندگان ارزهای دیجیتال وارد کنند.

انواع رمز ارزها

اولین رمز ارز مبنی بر سیستم بلاک چین بیت کوین بود، که هنوز هم به‌عنوان پرکاربردترین، محبوب‌ترین و باارزش‌ترین رمز ارز شناخته می‌شود. امروزه، هزاران رمز ارز جایگزین با عملکردها و خصوصیات متفاوت وجود دارند. برخی از آنها نسخه‌ی کلون شده یا فورک شده بیت کوین هستند، در حالی‌که گروهی از آن‌ها نیز رمز ارزهای کاملاً جدیدی هستند که از پایه به‌صورت مستقل ساخته شده‌اند.

بیت کوین در سال ۲۰۰۹ توسط یک شخص یا یک گروه با نام مستعار “ساتوشی ناکاموتو” عرضه شد. تا ماه نوامبر سال ۲۰۱۹، بیش از ۱۸ میلیون بیت کوین در بازار مورد معامله قرار گرفته و ارزش کلی بازار این رمز ارز در حدود ۱۴۶ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

از برخی از رمز ارزهای رقیب که تحت تأثیر موفقیت‌های بیت کوین به‌وجود آمده‌اند می‌توان به لایت کوین (Litecoin)، پیِر کوین (Peercoin)، نِیم کوین (Namecoin)، اتریوم (Ethereum)، کاردانو (Cardano) و ایاس (EOS) اشاره نمود.

همه‌ی رمز ارزهای دیگر به‌جز بیت کوین را آلت کوین (Altcoin) می‌نامند. امروزه، مجموع ارزش بازار رمز ارزها به عددی در حدود 214 میلیارد دلار می‌رسد، بیت کوین در حال حاضر بیش از 68 درصد از ارزش کل این بازار را در اختیار خود دارد.

آلت کوین چیست؟

آلت کوین (Altcoin) به تمام ارزهای رمزنگاری شده‌ای گفته می‌شود که پس از بیت کوین معرفی شده است. می‌توان گفت که علت وجود آلت کوین‌ها این بود که داشتن جایگزین‌هایی بهتر برای بیت کوین انتخاب خوبی به نظر می‌رسید.

اصطلاح آلت کوین به هر ارز رمزپایه‌ای غیر از بیت کوین اشاره دارد. بر اساس آخرین شمارشی که در اوایل سال ۲۰۲۰ انجام گرفت، بیش از ۵۰۰۰ ارز رمزپایه وجود دارد. طبقه گفته CoinMarketCap در فوریه ۲۰۲۰، آلت کوین چیزی بیش از ۳۴ درصد از کل بازار ارزهای رمزنگاری شده را تشکیل می‌دهد.

برخی از علاقه‌مندان با آلت کوین‌ها پروژه‌هایی را راه‌اندازی می‌کنند و برخی نیز آن‌ها را پایه کسب و کار خود قرار می‌دهند. می‌توان قوانین بیت کوین را در آلت کوین جدید تغییر داد، به نحوی که تغییرات اعمال شده عملکرد آن را به بهترین شکل کاربردی و خاص کند.

آلت کوین‌ها به طور کلی برای رفع نقص‌های موجود در بیت کوین با چارچوب‌های مشابه به آن طراحی شده‌اند؛ خواه این نقص‌ها سرعت باشد، خواه هزینه استخراج یا عوامل دیگر باشد.

سازندگان آلت کوین بر اساس قوانینی که بیت کوین به آن‌ها پایبند است، فضایی را برای رقابت آلت کوین‌ها با بیت کوین ایجاد کرده‌اند. علاوه بر فناوری امن بلاک‌چین، یکی از مزایای استفاده از آلت کوین به عنوان یک روش پرداخت، کارمزدهای نسبتاً پایین تراکنش‌ها است که برای هر تراکنشی به صورت مجزا اعمال می‌شود.

Litecoin (LTC)

Litecoin در سال ۲۰۱۱، یعنی سال های اولیه استفاده از بیت کوین ها معرفی شد و به عنوان نسخه نقره ای بیت کوین طلایی نامیده می شد. این ارز توسط چارلی لی (Charlie Lee) فارغ التحصیل MIT و مهندس اسبق گوگل ایجاد شد. Litecoin بر اساس یک شبکه پرداخت جهانی و متن باز یا Open Source شکل گرفته است که هیچ بخش مرکزی آن را اداره نمی کند و از سیستم اثبات کار استفاده می کند. Litecoin از بسیاری جهات شباهت بسیاری به بیت کوین دارد اما تفاوت هایی نیز وجود دارد. این ارز شبکه بلاک چین سریعتری دارد بنابریان معاملات سریعتر تائید می شوند. بسیاری از بازرگانان Litecoin را پذیرفته اند. در آغاز ماه ژوئن ۲۰۱۸ ارزش بازار این ارز ۴.۸۹ میلیارد دلار بود که در ۲۱ ام همین ماه به ۹۶.۷ دلار رسید.

Ethereum (ETH)

این ارز در سال ۲۰۱۵ معرفی شد. اتریوم یک پلت فرم نرم افزاری هوشمند است که قراردادهای هوشمند (Smart Contract) و برنامه های توزیع شده را قادر می سازد بدون هیچ گونه هدررفت زمانی، کلاهبرداری یا نظارت شخص ثالث اجرا شوند. در سال ۲۰۱۴، اتریوم پیش فروش اترها را به دلیل تقاضای بیش از حد آن ها آغاز کرد. اپلیکیشن های اتریوم شناسه رمز نگاری مخصوص به پلت فرم خود را دارند تا که اتر نامیه می شود. اترها در حقیقت ابزاری برای جستجو در پلت فرم اتریوم هستند و بسیاری از افرادی که میخواهند اپلیکیشن های خود را توسعه دهند از این فضا استفاده می کنند. این ارز برای تقسیم بندی، تمرکز زدایی، امنیت و تبادل هر چیزی کاربرد دارد.

اتوریوم به دنبال حمله ای که در سال ۲۰۱۶ به شبکه اش صورت گرفت به دو دسته تقسیم شد: اتوریوم (ETH) و اتوریوم کلاسیک (ETC). این ارز بعد از بیت کوین بیشترین سهم بازار سرمایه گذاری را به خود اختصاص داده، سهمی حدود ۴۱.۴ میلیارد دلار. در آغاز ماه ژوئن ۲۰۱۸ ارزش بازار اتوریوم ۴۷.۴۷ میلیارد دلار بود که در ۲۱ ام همین ماه به مقدار ۵۲۵.۷۷ دلار رسید.

Zcash (ZEC)

Zcash، یک ارز رمزنگاری شده غیرمتمرکز و متن باز یا open source است که در نیمه دوم سال ۲۰۱۶ معرفی شد و بسیار امیدوارکننده به نظر می رسد. “اگر بیت کوین برای پول مثل http باشد، Zcash مثل https است” این ارز خود را اینگونه معرفی می کند. مهم ترین نکته در مورد Zcash تامین امنیت و شفافیت معاملات است. Zcash ادعا می کند که سطح امنیتی بسیار بالایی را برای کاربر تامین می کند. با وجود اینکه همه معاملات ثبت می شوند و در شبکه بلاک چین عمومی می شوند اما جزئیات مهمی مثل مشخصات ارسال کننده و دریافت کننده و مقدار Zcash جابجا شده کاملا خصوصی باقی می مانند. Zcash به کاربران خود معاملات محافظت شده یا Shielded Transaction را ارائه می دهد که از تکنیک های رمزنگاری مخصوص یا اثبات Zero-knowledge که ZK-SNARK نامیده می شوند، استفاده می کند. در آغاز ژوئن ۲۰۱۸ ارزش بازار Zcash 713.254 میلیون دلار بود که در ۲۱ ام همین ماه به مبلغ ۱۹۰.۲۲ دلار رسید.

Dash (DASH)

Dash که به Darkcoin یا سکه سیاه هم معروف است نسخه امن تری نسبت به بیت کوین است. Dash در ژانویه ۲۰۱۴ معرفی شد و در مدت زمان کوتاهی محبوبیت زیادی پیدا کرد. این ارز رمزنگاری شده توسط Evan Duffield ایجاد شد و با استفاده از CPU یا GPU استخراج می شود. تا مارس ۲۰۱۵ نام این برند Darkcoin بود اما نام خود را به Dash که مخفف Digital Cash می باشد تغیییر داد و اکنون با همین نام فعالیت می‌کند. این تغییر برند هیچ تاثیری روی ویژگی های نوآورانه آن نداشت. در آغاز ژوئن ۲۰۱۸ ارزش بازار این ارز ۱.۹۹۹ میلیارد دلار بود که در ۲۱ ام همین ماه به ارزش ۲۶۱.۰۳ دلار رسید.

Ripple (XRP)

Ripple یک شبکه توافقی در لحظه یا real time است که پرداخت های بین المللی را فوری ، قطعی و با کمترین هزینه انجام می دهد. Ripple به بانک ها این امکان را می دهد تا معاملات خارجی را با رمز نگاری های end-to-end که فقط ۲ طرف معامله می توانند آن را بخوانند و با هزینه کمتر و در لحظه انجام دهند. این ارز در سال ۲۰۱۲ معرفی شد و در آن زمان ارزش بازار ۱.۲۶ میلیارد دلاری داشت. سیستم Ripple به شکلی است که نیازی به استخراج کوین ها ندارد. این عدم نیاز به انجام پروسه استخراج، نیاز به قدرت محاسباتی بالا را کاهش می دهد و تاخیر شبکه را به حداقل می رساند. Ripple باور دارد که توزیع ارزش یک راه قدرتمند برای تحریک رفتارهای مشخص است، بنابراین توزیع XPR در درجه اول برنامه های آن قرار دارد. از طریق معاملات توسعه کسب و کار، انگیزه سرمایه گذاری یا خرید XPR ها برای کسانی که نقدینگی در دست دارند بیشتر می شود. در آغاز ژوئن ۲۰۱۸ ارزش بازار این ارز ۱۸.۹ میلیارد دلار بود که در ۲۱ ام همین ماه به ۰.۵۳۴ دلار رسید.

Monero (XMR)

Monero ارزی امن، خصوصی و غیر قابل ردیابی است. این ارز متن باز یا open Source در آپریل ۲۰۱۴ معرفی شد و انگیزه بسیاری بین رمزنگاران و علاقمندان ایجاد کرد. پیشرفت این رمزارز بر پایه کمک های مالی و جامعه محور است. Monero بیشترین توجه خود را روی تمرکز زدایی و مقیاس پذیری گذاشته است. نکته مهم درباره این ارز خصوصی بودن آن است. Monero حریم خصوصی کاملی را با استفاده از تکنیکی به نام ring signature ایجاد می کند. در این تکنیک، گروهی از امضاهای رمز نگاری شده وجود دارند که حداقل یک شرکت کننده حقیقی دارد. همه اعضای این حلقه معتبر به نظر می رسند و جداسازی شرکت کننده های واقعی امکان پذیر نیست. در آغاز ژوئن ۲۰۱۸ ارزش بازار این ارز ۱.۸۱۲ میلیارد دلار بود که در ۲۱ ام همین ماه به ۱۲۳.۳۲ دلار رسید.