برق گرفتگی - ایران الکتریک شاپ

مقدمه

به تاثیر جریان الکتریسته بر ارگان ها و بافت های بدن برق گرفتگی گفته می شود که بر اساس مسیر عبور جریان الکتریسیته به بدن آثار متفاوتی بر جای خواهد گذاشت. جريان برق از نقطه اي وارد بدن مي شود از محل ديگر که در آن بدن با زمين تماس دارد خارج مي شود. نقاط ورود و خروج جريان برق از بدن آسيب مي بيند و آسيب اين نقاط به صورت حفره اي شبيه به محل ورود گلوله به چشم مي خورد.

منابع تولید برق

ولتاژ پایین (لوازم خانگی) – ولتاژ بال (صنعتی) – صاعقه

آسیب های برق گرفتگی

1- مستقیم: برق گرفتگی (مرگ در اثر شوک الکتریکی)، شوک الکتریکی، سوختگی

2- غیرمستقیم: سقوط

عوامل مؤثر بر شدت برق گرفتگی

1- نوع جریان

جریان متناوب: این جریان که جریانی سینوسی (AC) است، 4 تا 6 برابر از جریان مستقیم خطرناک تر است.

اولاً این جریان با ايجاد انقباض عضلاني باعث مي گردد فرد مدت بيشتري با منبع جريان الكتريسيته تماس داشته باشد

ثانياً با تأثير بر روي سيستم هدايتي قلب احتمال ايجاد آريتمي را بيشتر مي كند.

جریان مستقیم: این جریان که جریانی ثابت (DC) است خطرات به مراتب کمتری دارد.

2- شدت جریان (آمپر)

شدت جريان (یا فلوی جریان) در واقع بيانگر ميزان جريان جاري ميباشد. شدت جریان، مهمترين عامل دخيل در برق گرفتگي می باشد.

شدت جريان هاي مختلف آثار متفاوتي را در بافت هاى بدن ايجاد می نماید.

1 ميلي آمپر: ايجاد سوزش مختصر در پوست

5 ميلي آمپر: ترمور ماهيچه ها

17-15 ميلي آمپر: انقباض ماهيچه ها (جلوگيري از جدا شدن قرباني با منبع تماس)

50 ميلي آمپر: انقباض كليه ماهيچه ها از جمله ماهيچه هاي تنفسي و مرگ متعاقب آن

100-75 ميلي آمپر: فيبريلاسيون بطني

3- مقاومت

هر چه مقاومت عضوى كه جريان از آن عبور مي كند بيشتر باشد، اثرات تخريبي با شدت بيشتري خود را نشان مي دهند. بيشترين مقاومت بدن در برابر جريان الكتريسته در پوست است. برخي از محققين معتقدند انسان در برابر برق گرفتگي تا حدي مقاومت پيدا مي كند، مثلاً در برق كاران حرفه ا ي و در تماسهاي گذرا با منبع جريان ممكن است برق گرفتگي ايجاد نشود.

4- مسیر جریان

بررسي ها نشان داده ا ند در صورتي كه جريان از دست راست وارد شود به علت ايجاد اختلال بيشتر در جريان الكتريكي قلب خطرناكتراست. همچنین مسیرهای مختلف عبوری جریان برق از بدن میتواند آثار و خطرات متفاوتی را ایجاد کند.

5- مدت عبور جریان

هرچه مدت عبور جريان الكتريكى بيشتر باشد آثار تخريبي آن بر بافتها بيشتر خواهد بود.

علائم بالینی برق گرفتگی

سوختگي هاي محل ورود و خروج جريان برق از بدن
قطع راههاي عصبي که به صورت فلج اندام ظاهر میشود.
درد و حساس شدن ماهيچه ها
افزايش فشار خون يا کاهش فشار خون همراه با علايم و شکايات ناشي از شوک
مشکل شدن تنفس يا ايست تنفسي (ممکن است زبان ورم کند و راه هوايي را مسدود نمايد)
ضربان های نامنظم قلب يا ايست قلبي
بي قراري و تحريک پذيري، اگر مصدوم هوشيار است.
بيهوش شدن
اختلالات بينايي
شکستگي استخوانها (از جمله ستون مهره ها) و دررفتگي مفاصل به علت انقباضات شديد عضلات يا پرت شدن
تشنج (در موارد شديد)

انجام مراقبت های پیش بیمارستانی

اولين قدم، قطع جريان برق گرفتگي است كه بايد سريعاً كليد و كنتور قطع شده و يا دو شاخه و سيم از پريز كشيده شود. اگر به كابل، پريز يا محل انشعاب اصلي دسترسي نداريد، به موارد زير عمل كنيد:

براي محافظت از خود، روي يك ماده خشك نارسانا مثل يك جعبه چوبي، يك كفپوش پلاستيكي یا غیره بايستيد. با استفاده از يك وسيله چوبي (مثل جارو) ، اندام هاي مصدوم را از روي منبع الكتريكي كنار بزنيد و يا منبع الكتريكي را از مصدوم دور كنيد. اگر قطع تماس (مصدوم يا منبع برق) با يك وسيله چوبي مقدور نيست، ضمن آنكه كاملاً مراقب هستيد تا به مصدوم دست نزنيد، طنابي را به دور مچ پاي مصدوم يا بازوان وي حلقه كنيد و وي را از منبع جريان الكتريكي دور كنيد.

براي مصدوم يک راه هوايي مطمئن برقرار کنيد و اگر لازم است (در موارد ايست قلبي – تنفسي) عمليات احياي قلبي – تنفسي مقدماتي را شروع کنید. در صورت وجود ضايعات نخاعي و ستون فقرات، آسيب هاي سر و شکستگي شديد، مراقبتهاي اوليه مربوط به آنها را انجام دهيد. سوختگي هاي الکتريکي را ارزيابي کنيد. در جستجوي حداقل دو محل سوختگي خارج باشيد: يکي محل تماس با منبع انرژي الکتريکي و ديگري محل تماس با زمين.

محل هاي سوختگي را سرد کنيد. بر روي مناطق سوخته پانسمان استريل خشک قرار دهيد. مراقب شوک باشيد. آن را درمان کرده و اکسيژن با غلظت بالا تجويز کنيد. مصدوم را هر چه زودتر منتقل کنيد. بعضي از عوارض سوختگي (مثل تورم راههاي هوايي و در نتيجه خفگي، نارسايي کليه، اختلالات قلبي و شوک) شروع تدريجي دارند. بنابراين بايد مصدوم را سريعاً به مرکز مجهز منتقل کرد و او را تحت نظر قرار داد.

صاعقه زدگی

تعریف

صاعقه نور حاصل از تخلیه الکتریکی با ولتاژ بسیار بالا در زمان بسیار کوتاه و به طول تا چندین کیلومتر است. همراه با صاعقه (برق)، رعد وجود دارد که صدای ناشی از اتساع ناگهانی هوای اطراف برق است.

مکانیزم و نحوه تولید رعد و برق

1- انتقال هوا : OROGRAPHIC هوا در سطح زمین در اثر تابش خورشید گرم شده و در دامنه کوه صعود کرده به تدریج سرد شده و ابر توفان زا تولید می شود. معمولاً در بعد از ظهر بهار و تابستان دیده شده ناحیه کوچکی را پوشانده و ظرف چند ساعت از بین می رود و هوا آرام میشود.
2- تصادم توده های هوا : COLLIDING AIR MASS توده های عظیم هوا با هم برخورد کرده و ابرهای توفان زا تولید می کنند. روز و شب ندارد و منطقه وسیعی را می پوشاند. سبب تغییرات عمده آب و هوا می شود.

3- هنگامی که ابرهای توفان زا تشکیل شد، به خاطر حرکت ابر و اصطکاک و همچنین حرکت مداوم قطرات آب و کریستال های یخ، در داخل ابر بار الکتریکی تولید میشود. بار مثبت در بالای ابر و بار منفی در پایین ابر قرار می گیرد. زمین مجاور هم بار مثبت می گیرد. در این وضعیت شرایط برای تخلیه الکتریکی فراهم است.

هر صاعقه از تعدادی جرقه تشکیل شده که هر کدام چند صد متر طول داشته و در حد میلیونیم ثانیه طول می کشند و در جهات مختلفی حرکت می کنند. سرعت آن حدود 2000000 متر بر ثانیه است و با چشم ما به صورت یک جریان پیوسته به نظر می آید. وقتی این جرقه به نزدیکی سطح زمین رسید، یک جرقه برگشتی از یک ناهمواری در سطح زمین تولید می شود که با جرقه اصلی متصل شده و مسیر تخلیه الکتریکی کامل میشود. در نهایت با تخلیه الکترون ها نور تولید می شود. چون این جریان از کانال باریکی عبور می کند هوای اطراف را تا حد 30000 درجه گرم می کند که سبب اتساع انفجاری هوا شده و رعد را تولید می کند.

برخورد با صاعقه

1- برخورد مستقیم: جرقه مستقیماً به فرد برخورد می کند.
2- جریان زمینی: جرقه در فاصله ای دورتر به زمین برخورد کرده و از طریق زمین به بدن فرد می رسد.
3- جریان القایی: هوای اطراف باردار است و شرایط برای تخلیه الکتریکی بسیار آماده است.

آسیب های ناشی از صاعقه

سوختگی خیلی کم است.
آسیب احشای شکمی نادر است.
وقفه دستگاه تنفسی و سپس قلبی علت اصلی مرگ است.
آسیب های روانی شایع است (تغییرات شخصیتی، کم خوابی، اختلالات حافظه، افسردگی و …)
اختلالات سیستم عصبی مرکزی (تشنج، فلج گذرا یا دایم، سردرد و …)
افزایش فشار خون
آب مروارید
پارگی پرده گوش ناشی از رعد

مکان های خطرناک

نوک قله ها – درختان بلند و منفرد – زمین های خیس، علفزار و پوشیده از برف خطرناک – غارهای کوچک فرو رفتگی های سطح زمین – در پناه و کنار صخره های بلند – مکان های خیلی باز و مسطح – فنس ها و نرده های فلزی

مکان های نسبتاً امن

دره های کم عمق و پایین تر از اطراف – خاک و سنگ خشک – کوتاه ترین درختان در بین انبوه درختان – غارهای عمیق – ماشین های رو بسته

هنگامی که در معرض توفان و برخورد احتمالی صاعقه قرار داریم و رسیدن به محل امن امکان پذیر نیست می بایست سریعاً اشیای فلزی را از خود دور کرده کوله پشتی و یا زیرانداز و یا هر چیز عایق دیگری را در زیر پاهای خود قرار داده و به وضعیت چمباتمه قرار می گیریم و سعی می کنیم حداقل تماس را با زمین داشته باشیم.